Wekdienst, 23 augustus 2024

Goedemorgen! Het is vrijdag 23 augustus 2024, de dag waarop het Festival Oude Muziek Utrecht 2024 van start gaat. Middels deze wekdienst blikken we iedere ochtend terug op de dag van gisteren en vooruit op de dag die komen gaat.

Op deze eerste festivaldag kijken we vooral naar de toekomst, en stellen we graag één van de artists in residence aan u voor: Música Temprana o.l.v. Adrián Rodríguez Van der Spoel.

Het is nog een aantal uren wachten tot vanavond de eerste klanken van deze festivaleditie te horen zijn. Tot die tijd, kunt u alvast in de Sevillaanse oudemuzieksferen komen met de officiële Festival Oude Muziek Utrecht 2024-playlist op Spotify.

Sevilla

Het Festival Oude Muziek Utrecht 2024 staat geheel in het teken van de Andalusische stad Sevilla. Een magistraal polyfonistentrio drukt zijn stempel op het programma: het werk van Cristóbal de Morales, Francisco Guerrero en Francisco de Peñalosa is onlosmakelijk verbonden met de stad en haar Santa María-kathedraal.

En er is zoveel meer. Al-Andalus is de plaats waar moslims, joden en christenen eeuwenlang in een zekere harmonie samenleefden. Tradities en kunsten schreven er een gezamenlijk verhaal. Dankzij een vonk uit Bagdad die via Sevilla het Europese continent bereikte – aldus co-curator Koert Debeuf – werd de stad bovendien het zaaibed van de renaissance.

Tien dagen lang klinkt muziek uit de middeleeuwen, renaissance en barok die niet alleen in Sevilla zelf een belangrijke functie vervulde, maar ook elders in Spanje, én overzees. Doordat Seville het monopolie kreeg op handel, werd het de poort naar een zogenoemde 'Nieuwe Wereld.' Met hun verkenning van verre horizonten openden ontdekkingsreizigers de deur naar een nieuwe klankwereld: niet geheel toevallig de specialiteit van één van de artists in residence.

Música Temprana

Dit jaar heeft het Festival Oude Muziek Utrecht het genoegen om twee artists in residence te verwelkomen die in hun werk speciale aandacht besteden aan Spaanse oude muziek. Het jonge vocaalensemble Cantoría en de formatie van Nederlands-Argentijnse musicus Adrián Rodríguez Van der Spoel: Música Temprana.

Laatstgenoemde verzorgt één van de twee openingsconcerten vanavond: Grandiose Améfrica Ladina. Een concert waarbij Música Temprana de bombastische sfeer van kathedralen in Amerika in de zeventiende eeuw reconstrueert.

Helaas is dit openingsconcert volledig uitverkocht. Maar niet getreurd: via Early Music Television (EMTV) is het concert live vanuit de Domkerk te volgen. Verderop in deze wekdienst vindt u meer info over EMTV.

Toch graag Música Temprana live horen? Tijdens het festival treedt artist in residence Música Temprana nog twee maal op in de Domkerk. Overmorgen brengen zij de muziek die de Sevillaanse componist Francisco Guerrero tijdens zijn reis naar Jeruzalem (1588-1589) schreef en hoorde, en volgende week Lamentaties uit de Zuid-Amerikaanse stad Cuzco.

 

Componist van de dag: Francisco de Santiago (ca. 1578-1644)

De eerste Componist van de dag tijdens deze festivaleditie gewijd aan de Spaanse stad Sevilla is… een Portugees? U leest het goed: Francisco de Santiago werd geboren rond het jaar 1578 in Lissabon, maar raakte als kapelmeester onlosmakelijk verbonden met de kathedraal van Sevilla.

Zijn eerste baantje als kapelmeester in 1596 was geen succes. De destijds achttienjarige Santiago hield deze functie slechts een paar maanden vol, onder meer doordat hij bij een feestelijke mis de muziek ‘te vroeg de inzette’. Of dit onervarenheid was óf juist een nieuwe visie weten we niet zeker, maar we kunnen wel stellen dat Santiago zich herpakte en uitgroeide tot een door tijdgenoten zeer gewaardeerd componist – koning João IV was in ieder geval fan. Santiago schreef veel kerkmuziek, maar zijn villancicos (Spaanse populaire liederen) waren het meest populair, zowel in Spanje als in Spaans-Amerika.

Ruim 600 van zijn werken werden vernietigd als gevolg van de aardbeving in Lissabon in 1755. Kortgeleden dook in de kathedraal van Sevilla echter een wel heel interessant manuscript op, met daarin verloren gewaande kerkmuziek van Santiago, waaronder Tenebrae Responsoria (muziek voor de Goede Week). Vanavond brengt Graindelavoix een deel van deze muziek ten gehore in één van de twee openingsconcerten. Naast Santiago’s muziek zingen zij werken van zijn vermoedelijke leermeesters: Manuel Cardoso en António Carreira. Er ontstaat een contrast waarbij Francisco haast een barokcomponist lijkt. Misschien was de jonge Santiago in 1586 toch echt zijn tijd al ver vooruit…

Verder op het programma vandaag...

... klanken vanaf de Domtoren. Frans Haagen bijt het spits af voor het Beiaardfestival Oude Muziek (morgen meer hierover!), gevolgd door een heus klokkenconcert.

Een festival in huis

Naast het uitverkochte concert van Música Temprana is er nog veel meer te zien vanuit huis. Via Early Music Television geniet u tien dagen lang van muziek uit de middeleeuwen, renaissance en barok – waar u ook bent. Bekijk de concerten van L’Arpeggiata, ĀRT HOUSE 17, La Tempête, Gabrieli Consort, Arlequin Philosophe, en nog veel meer. Word lid van EMTV Premium en kijk zo alle achttien livestreams vanaf het Festival Oude Muziek Utrecht 2024, of bekijk losse livestreams met pay-per-concert.

Ga naar EMTV

Vandaag op EMTV

Wist je dat...

Adrián Rodríguez Van der Spoel ooit voor het eerst op het Festival Oude Muziek Utrecht stond als musicus in de Fringe-programmering? Nog altijd zijn jonge, opkomende oudemuziekensembles een belangrijk onderdeel op het festival. Naast het hoofdprogramma zijn vanaf morgen ruim 60 ensembles met toptalenten van over de hele wereld te vinden op unieke locaties verspreid door Utrecht.

Fringeschema

Tot slot

Vorige week vertelde Adrián Rodríguez Van der Spoel in de Volkskrant over zijn achtergrond, muzikale drijfveren en concertprogramma’s tijdens deze festivaleditie.

Lees het artikel op Volkskrant.nl