Componist van de dag: Alfons X ‘De Wijze’ van Castilië
Waar we gisteren begonnen met een Portugese componist in Sevilla, is de componist van vandaag misschien niet eens écht een componist… Alfons X van Castilië staat in de geschiedenisboeken voornamelijk bekend als de wijze Koning van Castilië en Léon in de periode 1252-1284. Als koning deed hij een zeer verdienstelijke bijdrage aan de ontwikkeling van cultuur in dit gebied. Aan zijn hof bevonden zich Spaanse, joodse en Arabische geleerden die ervoor zorgden dat op allerlei wetenschappelijke gebieden Arabische en Hebreeuwse manuscripten vertaald werden naar het Galicisch.
En ook qua muziek is zijn invloed nog altijd merkbaar. De Cantigas de Santa Maria, een immense verzameling van ruim 420 liederen, werd samengesteld onder zijn regering. Er bestaan verschillende versies, maar vooral het zogenaamde E-handschrift in de bibliotheek van El Escorial is prachtig versierd met kleurrijke miniaturen. De cantigas zijn eenstemmige liederen in het Galicisch-Portugees, die elk verwijzen naar de Maagd Maria en de wonderen die zij voortbracht.
Lang werden deze liederen aan Alfonso X toegeschreven, omdat hij ook een zeer goede dichter scheen te zijn. Maar zoals wel vaker het geval is, lijkt de geschiedschrijving de werkelijkheid wat verbogen te hebben. Wetenschappers stellen nu dat de meeste cantiga’s zeer waarschijnlijk door andere musici aan Alfonso’s hof geschreven zijn. Maar wie ze precies geschreven heeft lijkt ondertussen, bijna 800 jaar later, niet meer belangrijk: het is zeker de Wijze Koning Alfons die deze liederenverzameling überhaupt mogelijk maakte.
De cantiga’s spelen een prominente rol in het concert van La Tempête vanavond, waarbij Simon-Pierre Bestion deze decennia-oude werken in contrast brengt met muziek van de twintigste-eeuwse componist Maurice Ohana. Daarnaast is het concert van Hana Blažíková & Barbora Kabátková volgende week week volledig gewijd aan dezelfde liedverzameling ‘van’ Alfonso X.
