Kunstwerk van de dag
Met het Kunstwerk van de Dag verbinden we dagelijks een kunstwerk aan een van de concertprogramma’s. Soms ligt de link voor de hand, soms is deze verrassend of onverwacht. Met vandaag: Christus aan het kruis tussen Maria en Johannes (ca. 1525) van Bernard van Orley.
Op dit schilderij zien we Jezus aan het kruis, met Maria en Johannes aan weerszijden. Daarboven verschijnen God de Vader en de Heilige Geest, samen met Christus een indrukwekkende verbeelding van de Heilige Drieëenheid. Opvallend zijn de twee vrouwenfiguren op wolken: links Caritas (Naastenliefde), met vier kinderen om haar heen, rechts Justitia (Gerechtigheid), die haar zwaard opbergt. Zulke personificaties komen zelden voor in kruisigingsscènes. Bijzonder is bovendien dat Caritas een portret van Margaretha van Oostenrijk is, de landvoogdes die Mechelen tot een centrum van kunst en muziek maakte.
Margaretha stond bekend als een uitzonderlijke mecenas. Zij verzamelde manuscripten, schilderijen en muziek, en liet kunstenaars en componisten floreren aan haar hof. Waarschijnlijk gaf zij ook opdracht tot het Mechels Koorboek, een monumentaal handschrift dat zeven Latijnse missen bevat: één van Matthaeus Pipelare en zes van Pierre de La Rue, Margaretha’s favoriete hofcomponist. Deze polyfone muziek werd gezongen in de hofkapel van Mechelen en weerspiegelt zowel de verfijning van het Bourgondisch-Habsburgse hof als Margaretha’s persoonlijke devotie.
Dat Margaretha hier als Naastenliefde wordt afgebeeld, is daarom vooral symbolisch: zij verschijnt als beschermvrouwe die met haar gulheid en culturele ambitie het geestelijke én artistieke leven voedde.
Vanaf vandaag voeren zeven verschillende ensembles, elke dag om 17:00 uur, missen uit dit Koorboek van Margaretha van Oostenrijk uit. Zo klinken, vijf eeuwen later, opnieuw de klanken die Margaretha’s hof dagelijks begeleidden – muziek die nog altijd betovert door haar tijdloze schoonheid en rijke polyfonie.
