Festival 2016
FESTIVAL OUDE MUZIEK UTRECHT 2016 - 26 AUG T/M 4 SEP: LA SERENISSIMA
Het Festival Oude Muziek – de grootste in zijn soort ter wereld – is een tiendaags evenement en vindt jaarlijks eind augustus in de binnenstad van Utrecht plaats. Tijdens het Festival vinden er ruim 225 concerten en andere activiteiten plaats, zoals zomerschoollezingen, de Oude Muziek Markt en het STIMU-Symposium.
In de pers
Volkskrant zei over de 35ste editie: 'Het Festival Oude Muziek, in zijn soort het grootste ter wereld, is misschien wel succesvoller dan ooit. Het festival kent een sterke programmering en biedt ruimte voor tegendraadse projecten.'
NRC schreef: 'Het Festival Oude Muziek – wereldwijd het grootste in zijn soort – stond dit jaar in het teken van muziekmekka Venetië. Het slotweekend gaf op originele wijze invulling aan dat geografische thema, wat uitpakte als een enerverende tijdsreis.'
Thema en repertoire
Het 35ste festival stond in teken van La Serenissima. De Republiek Venetië, met haar open blik op de Levant, is altijd een broedplek geweest voor vernieuwende muziek. Die muziek vond vervolgens zijn weg over heel Europa. Zo vreemd is dit niet: in Venetië werd aan het begin van de zestiende eeuw de muziekdrukkunst ontwikkeld, waardoor muziek op veel grotere schaal verspreid kon worden. Venetië werd niet alleen een draaischijf voor handelswaar, maar ook voor muziek.
Tijdens het festival kwamen alle aspecten die dit thema vormgeven aan bod: vanaf de renaissance, met de dubbelkorigheid van de Venetiaanse school, via de commerciële opera van Francesco Cavalli tot de muziek van Vivaldi. Met Venetië als thema kreeg het Festival Oude Muziek het aanzien van Byzantijns aandoende mozaïeken, zoals we die in Venetië aantreffen, vol kleur en flikkering. Tegelijk stelden we tijdens het STIMU-symposium levensgrote vragen over hoe we, vandaag, op een inspirerende maar ook verantwoorde manier met ons culturele erfgoed omspringen.
Beeld en geluid FOMU16
In de aanloop naar het festival verscheen de documentaire La Serenissima, over de culturele, maatschappelijke en politieke achtergronden van historisch en hedendaags Venetië. Tijdens het festival waren verschillende fotografen op de been om de concerten in beeld vast te leggen.
La Gazzetta Serenissima
Tijdens het festival verscheen elke dag de festivalkrant genaamd La Gazzetta Serenissima, met nieuws, foto's, interviews en informatie over het festivalprogramma van die dag.
Artists in residence
Gli Angeli Genève was een van de artists in residence tijdens het festival. Het solistenensemble onder leiding van Stephan MacLeod concentreerde zijn residentie helemaal rond Johann Rosenmüller, een van die vele Duitse componisten die naar Venetië trokken om haar bruisende muziekleven. Gli Angeli portretteerde Rosenmüller aan de hand van zijn grootschalige feestelijke psalmzettingen en enkele van de meer intieme vesperpsalmen, en expressieve cantates voor twee bassen.
De Russische klaveciniste Olga Pashchenko begeleidde de zwijgende film Der Golem, speelde Vivaldi-bewerkingen van Bach aan het klavecimbel en gaf een fortepianorecital rond Mendelssohns Venetiaans geïnspireerde Lieder ohne Worte. Pashchenko verzorgde ook dagelijks de muziek bij de Eventalks.
Radio-opnames en webcasts NPO Radio 4
Andere festivalgasten waren onder meer Jordi Savall, Christina Pluhar en haar L'Arpeggiata, Vox Luminis & Capriccio Stravagante, Concerto Palatino en Collegium 1704. NPO Radio 4 maakte opnames van bijna alle avondconcerten en maakte ook radioreportages vol interviews met musici en sfeerverslagen.
Internationaal Van Wassenaer Concours
Sinds de eerste editie in 1986 geeft het Internationaal Van Wassenaer Concours een boost aan de carrière van beginnende oudemuziekensembles. Tijdens het Internationaal Van Wassenaer Concours 2016 lieten ambitieuze ensembles horen wat ze waard zijn. Ensemble Les Esprits Animaux won de eerste prijs van de vakjury, evenals de persjuryprijs, de jongerenjuryprijs en een concerttournee in het Seizoen Oude Muziek.
STIMU-symposium
Het STIMU-symposium, getiteld Reinventing a usable past, gebruikte joodse oude muziek als een metafoor voor de muziek van 'de anderen': zij die niet waren verbonden aan de hoven, burgerlijke of kerkelijke instituten die tijdens de middeleeuwen en vroegmoderne tijd functioneerden als centra van schriftelijke documentatie.
Het Venetiaanse Ghetto, waar joden uit Spanje, Portugal, Turkije, Rusland en Griekenland samenwoonden, was een microkosmos van de stad er omheen: La Serenissima was het thuis van vele nationaliteiten. En hoewel de meeste inwoners Rooms-katholiek waren, was Venetië ook een multireligieus centrum, met gemeenschappen van Grieksorthodoxen, protestanten en moslims, en, binnen zekere grenzen, een model voor de multiculturele samenleving van vandaag. De focus van het symposium, dat werd gecureerd door Avery Gosfield, lag dan ook op de paradoxen die ontstaan bij de studie van het muzikale erfgoed van minderheden.
Fringeprogramma
Het Fringeprogramma bood ook dit jaar een podium voor jonge professionals tijdens de 90 gratis concerten in de Utrechtse binnenstad, met als hoogtepunt de Fabulous Fringe: dagelijks om 12.30 uur vond in de Grote Zaal van TivoliVredenburg een gratis toegankelijk lunchpauzeconcert plaats.
Zomerschool
Voor wie meer wilde weten over het hoe en waarom van de muziek tijdens het festival was er elke ochtend om 9.30 uur de Zomerschool. De introducties, toegankelijk voor iedereen, werden in het Nederlands of Engels door experts binnen het werkveld gegeven. Zo sprak Wouter Wagemakers over de architectuur van Venetië en waarom die zo Byzantijns aandoet, gaf directeur van het Venetiaanse Centrum voor Barokmuziek Olivier Lexa twee lezingen, besprak Maartje van Gelder de impact van het eerste Ghetto in Venetië en gingen Francesco Fanna en Caroline Giron-Panel in op de herwaardering van Vivaldi's muziek in de eenentwintigste eeuw.
Eventalks
Na het succes van de Eventalks in 2015, keerde deze reeks lezingen in 2016 terug tijdens het festival. Het gesproken gedeelte van de Eventalks werd wederom toevertrouwd aan onderzoekers en hoogleraren verbonden aan de Universiteit Utrecht, waaronder Harald Hendrix, Rosi Braidotti, Leonard Rutgers en James Kennedy. Artist in residence Olga Pashchenko zorgde voor de muzikale interventie.
Beiaardfestival
Voor de zesde maal vond het Beiaardfestival Oude Muziek in Utrecht plaats. Elke dag om 11.00 of 16.00 uur vonden er beiaardconcerten plaats die thematisch aansloten bij La Serenissima. De Utrechtse stadsbeiaardier Malgosia Fiebig speelde de hoofdrol, maar had ook vooraanstaande collega's uitgenodigd.